2007-09-30

"Rzęsy na opak" Dawid Kornaga


Czy dorosły mężczyzna może przyglądać się światu z punktu widzenia kilkunastoletniego dziecka? Może. I Kornaga przygląda się uważnie, robiąc to po mistrzowsku. Autor kontrowersyjnej „Gangreny” w swojej najnowszej książce ponownie szokuje, porusza i prowokuje do dyskusji. Tym razem celem bezpardonowej krytyki autora staje się polska polityka prorodzinna, skostniały dogmatyzm kościoła i niesprawiedliwość społeczna, czyniąca z ludzi równych i równiejszych. „Rzęsy na opak” to przede wszystkim niezwykle wiarygodny i dokładny zapis dziecięcej traumy. Przeżycia kilkunastoletniej Oli każą jej bardzo szybko stać się osobą odpowiedzialną, rozważną i dzieciństwo zamieniają w smutny i pozbawiony barw czas błyskawicznego przechodzenia w dorosłość.
Posłuchajmy więc Oli, bo to ona będzie opowiadać nam o swojej rodzinie, szkole, przyjaciołach i znajomych, o swym ponurym i pełnym trosk świecie, w którym brakuje miejsca na dziecięcą radość (chociaż jest w nim dziecięca naiwność i ufność, które przysparzają dziewczynce dodatkowych problemów). Ola mieszka w małym, dwupokojowym mieszkaniu z rodzicami i trójką rodzeństwa. Najstarszy Mateusz nie pozwala już sobą dyrygować, czuje się dorosły, choć do metrykalnej dojrzałości brakuje mu roku, zaś do dojrzałości emocjonalnej jeszcze całego dotychczasowego życia. Mateusz pije wódkę na komunijnym przyjęciu rodzinnym, wraca do domu kiedy chce i wdaje się w handel lekkimi narkotykami w szkole. Jędrek przystępuje do pierwszej komunii, której wydatki przerastają domowy budżet, a rodzice uknują sprytny plan, aby zdobyć pieniądze na wyprawienie synowi przyjęcia oraz obdarowanie go prezentami. Trzeba bowiem powić kolejne dziecko, zdobyć od państwa becikowe i tym samym mieć pieniądze tak potrzebne przy takiej okazji. W końcu sam ksiądz Sopel (jakże wiele mówiące o jego charakterze nazwisko!) kategorycznie stwierdza, że komunia będzie wtedy, kiedy będą na nią pieniądze.
Ola na co dzień matkuje swojej małej siostrze Marysi, dla której zapracowana matka w zaawansowanej ciąży nie ma zbyt wiele czasu. Rodzicielka żyje w ukształtowanym od lat rytmie, który narzucił ojciec. Ten rytm wyznacza jego trzeźwość i powroty do domu, podczas których nie zawsze jest w stanie zmieścić się w drzwiach. Trzeźwy ojciec jest dla matki źródłem radości, pijany przynosi smutek, ból i upokorzenie. Kobieta jednak przywykła już do jego pijackich szaleństw, a sama Ola próbuje dostrzec w nim wrażliwego i ciepłego człowieka: „Wyobraziłam sobie tatę jako wielki magnes. A kieliszek to drugi magnes. No ale to chyba głupie skojarzenie. Magnes nie ma duszy, a tata przecież ma”. Będzie go próbowała zrozumieć do czasu, kiedy podniesie na nią rękę. I nie tylko rękę…
Ola wie, że należy podlać kwiaty, o których zapominają domownicy i że ze ściany trzeba szybko zetrzeć plamy, kiedy zezłoszczony ojciec rzuci w nią talerzem obiadu, który był za gorący. Ola rozumie, iż należy opiekować się rodzeństwem, a lekcje odrobić odpowiednio wcześnie, bo kiedy wróci pijany tata, nie będzie już warunków do tego, aby napisać kolejne wypracowanie z języka polskiego. I chociaż naiwnie się łudzi, że okrutny świat dookoła kieruje się jednak jakimiś mądrymi prawidłami, to jednak odbiera od losu cios za ciosem i staje się coraz bardziej na te ciosy odporna. Kiedy dojdzie do finałowej tragedii, Ola natychmiast wytrze kapiące z oczu łzy, poprawi sklejone nimi rzęsy i przywróci światu na opak jego właściwy kształt i proporcje. A przynajmniej będzie się rozpaczliwie starać, aby to zrobić.
Mała Ola przygląda się na co dzień surowemu księdzu i neurotycznej katechetce. Boga w swoje przeżycia i ład świata raczej nie miesza. Przestaje się go bać, chociaż wciąż nim straszą. Uczy się samodzielnie moralności Kalego, a dogmaty religijne spycha do podświadomości. „Być może więc z tą karą boską to taka ściema i nie ma się co przejmować. Należy robić swoje. A czasami spełniają się nasze życzenia”. I Ola robi swoje. To, co uważa za słuszne i właściwe. Bo nikt jej pojęcia słuszności i właściwości w pijanym, szarym, skupionym na zdobywaniu pieniędzy i śledzeniu idiotycznych programów w telewizji świecie nie wytłumaczy.
Powieść Kornagi pokazuje, jak bardzo brutalny świat dorosłych wpływa na psychikę dziecka. Ta książka jest w założeniu manifestacją żalu wobec świata i ludzi, którzy w tak nieodpowiedzialny sposób na tym świecie żyją. I gdyby była to jedynie książka piętnująca nieczułość rodziców, nie byłaby warta ani mojej uwagi, ani tej recenzji. Jest to przede wszystkim sugestywny literacki lament nad krzywdą, jaka nigdy nie zostanie wynagrodzona i której piętno na zawsze pozostanie w tym, kto jej doznaje. A jego rzęsy zawsze będą na opak, choć za wszelką cenę będzie chciał im nadać właściwy kształt…

14 komentarzy:

Anonimowy pisze...

dla mnie kicz literacki, jestem lubaczowianinem i bulwersuje mnie fakt nadawania postaciom nazwisk naszego społeczeństwa. Ludzie się utożsamiają i jest to nie sympatyczne

Anonimowy pisze...

no dla mnie wręcz przeciwnie ;] . W tym samym dniu wypożyczenia przeczytałam ją z fascynacją . Wszytsko było by genialnie gdyby nie ten drętwy beznadziejny koniec ;].

Dziejba pisze...

Przeczytałam niedawno, uważam, ze jest to naprawdę dobra książka

Anonimowy pisze...


Adderall Overnight[url=http://www.buyadderallovernight.com] Adderall Overnight[/url]http://www.buyadderallovernight.com

Anonimowy pisze...


Cialis [url=http://www.purchasecialis.ws]Cialis [/url]http://www.purchasecialis.ws

Anonimowy pisze...

We moved into the Blackbox Theatre where the fashion show would be held and the seats were filling up. http://www.manyghdhair.com Now for the bottoms. http://www.wellnorthface.com Attacked the prison gates with shovels and pickaxes, set fire to the building, and released the prisoners inside. north face jackets on sale These colors can be conveniently worn for the warmer months. http://www.fitghdhair.com 6.

Anonimowy pisze...

However, by entering on this blog through the Giveaway Tools widget below, you have the opportunity to gain a large number of bonus entries! You can complete as many or as few bonus entries as you'd like but remember, the more you do, the better your odds of winning! Plus, once you are following all of your hosts, entering each subsequent weekly Win This Bag Giveaway will be even faster easier! As promised, you'll find additional bonus entries to claim for having entered our previous weekly Win This Bag Giveaways!. ghds But Sarah doesn like to knit from patterns, so it means even more to me that she followed the Knitty instructions for this adorable little fellow, and tackled such advanced techniques as short rows and complicated color changes. ugg boots on sale The first 64 minutes, Venezuela Mesa replaced by Cesar - Gonzalez. ugg Instead, it is rated MA15+, making it available to minors.. north face uk If one of those followers likes and re-pins the photo, it visible to her followers, and so on.

Anonimowy pisze...

Using your dough hook, or turning dough out into a lightly floured surface, begin to knead your dough. [url=http://www.monsterstudioshop.com]cheap dr dre beats[/url] cjwtgsif
[url=http://www.beatsvipca.com]dr.dre beats cheap[/url] canada goose en ligne tome [url=http://www.canadagoose4canadian.com]canada goose manitoba[/url]
[url=http://custombarnsaz.com]canada goose on sale[/url] zcb [url=http://www.thomassabooutlets.co.uk]thomas sabo classic[/url]

Anonimowy pisze...

Like Britain, Japan has a huge government debt overhang. [url=http://www.monsterstudioshop.com]cheap Beats By Dre[/url] gklyaehi
[url=http://www.beatsvipca.com]cheap beats by dre[/url] cheap canada goose canada [url=http://www.canadagoose4canadian.com]canada goose parka[/url]
[url=http://custombarnsaz.com]canada goose outlet[/url] yuq [url=http://www.thomassabooutlets.co.uk]thomas sabo outlet[/url]

Anonimowy pisze...

So it really is this process of utilizing more energy to process these meals in your system that provides the fat loss result. I would encourage each each certainly one of you to actually consider the time for it to read every one of the books you'll be able to on the subject of losing weight phen375 consequently for men and women impacted with that condition, the approaches of sarcoidosis treatment may vary in line with the form of effects the condition is on them. You can stop this from happening and reduce the possibility of you hitting a diet plateau by adding a few higher carbohydrate days. Try water having a splash of lemon, lime or perhaps an organic and natural liquid http://www.phen375factsheet.com or simply doing other sedentary activities like watching the tv. An extra slice of ham on a ham sandwich - or eating an extra slice of cheese while you're making it [url=http://www.phen375factsheet.com]phen375[/url] ask yourself what's keeping you against speaking out for many assistance.

Anonimowy pisze...

http://www.jobintime.ru/node/10748

Anonimowy pisze...

viagra online without prescription viagra dose for pulmonary hypertension - is it legal to buy generic viagra online

Anonimowy pisze...

viagra online without prescription buy viagra online new zealand - order viagra in us

Anonimowy pisze...

Payday Loans Online Stype [url=http://loans.legitpaydayloansonline1.com]payday loans online[/url] Flallododebag http://loans.legitpaydayloansonline1.com/ Fundpopog They are a loan which indicates there are and your credit report verify your information?There are some preconditions which are required with support for as in accordance with your financial condition.This is reason why there is no credit record creditors trustworthy one that be able to pay it back in full.